Thi công phòng sạch Kho bảo quản

2. Thi công kho phòng sạch khác gì phòng sản xuất?

Thực tế hai khu vực này có nguyên lý vận hành hoàn toàn khác nhau. Điểm mấu chốt khiến kho bảo quản khác hoàn toàn phòng sản xuất là: Phòng sản xuất có thể tạm dừng để vệ sinh, bảo trì. Kho bảo quản thì không thể dừng. Chỉ vài giờ mất kiểm soát nhiệt – ẩm, doanh nghiệp có thể mất cả lô hàng. Vì vậy, kho bảo quản cần yêu cầu tính ổn định liên tục 24/7 quanh năm, với hệ thống dự phòng (backup) cho điện, HVAC và giám sát môi trường.

3. Thách thức đặc thù trong thiết kế kho bảo quản phòng sạch

Kho bảo quản là một hệ thống kỹ thuật phức hợp, phải đồng thời giải quyết các vấn đề về khí hậu, ngưng tụ, luồng di chuyển và tính ổn định 24/7. Đây chính là lý do nhiều doanh nghiệp dù đầu tư nhiều nhưng kho vẫn nhanh chóng xuống cấp nếu bỏ qua các thách thức đặc thù này.

3.1. Dao động nhiệt – ẩm theo khí hậu và vị trí địa lý

Mỗi vùng miền tại Việt Nam đều có đặc thù khí hậu riêng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến vận hành kho:

• Miền Bắc: hiện tượng nồm ẩm vào mùa xuân khiến độ ẩm ngoài trời có thể lên tới 90%. Nếu không có hệ thống hút ẩm công nghiệp, độ ẩm trong kho sẽ tăng vọt, phá hỏng dược phẩm và linh kiện điện tử.
• Miền Trung và miền Nam: nhiệt độ cao và kéo dài quanh năm, khiến hệ thống làm lạnh phải hoạt động liên tục. Nếu thiết kế không tối ưu, chi phí điện năng sẽ đội lên rất lớn nhưng kho vẫn không duy trì được điều kiện ổn định.

Điều này cho thấy thiết kế kho không thể áp dụng một công thức chung, mà cần tính toán chi tiết theo điều kiện khí hậu từng vùng.

3.2. Ngưng tụ hơi nước và hiện tượng băng giá

Đây là vấn đề thường gặp ở các kho lạnh thực phẩm hoặc kho có độ ẩm cao:

• Khi cách nhiệt không đúng chuẩn hoặc lưu thông khí kém, hơi nước dễ ngưng tụ trên trần và tường, dẫn đến nước nhỏ giọt xuống thực phẩm, gây nhiễm khuẩn.
• Với sàn kho lạnh, nếu không xử lý chống băng, nhiệt độ chênh lệch sẽ khiến băng hình thành từ dưới nền, gây nứt sàn và nguy hiểm cho cả người vận hành lẫn hàng hóa.

Hiện tượng này thường được gọi là cold bridge (cầu lạnh) – các điểm truyền nhiệt không mong muốn, là “tử huyệt” trong nhiều kho lạnh.

3.3. Quản lý luồng hàng và nhân sự

Kho bảo quản thường có mật độ hàng hóa và nhân sự ra vào cao. Nếu thiết kế không hợp lý, kho dễ gặp:

• Bụi và vi sinh từ bên ngoài theo người và hàng hóa lọt vào kho.
• Nhiễm chéo giữa các loại hàng hóa khác nhau (dược phẩm, thực phẩm, vật tư y tế).
• Mất kiểm soát nhiệt – ẩm cục bộ do mở cửa kho quá nhiều lần mà không có giải pháp đệm khí hoặc airlock.

Giải pháp hiệu quả là thiết kế luồng di chuyển một chiều, kết hợp với phân khu chức năng rõ ràng và hệ thống cửa interlock. Điều này giúp hạn chế lây nhiễm chéo và giữ ổn định môi trường kho.

3.4. Yêu cầu vận hành liên tục 24/7

Khác với phòng sản xuất có thể tạm dừng để vệ sinh hoặc bảo trì, kho bảo quản phải duy trì liên tục. Chỉ cần vài giờ mất kiểm soát nhiệt – ẩm, doanh nghiệp có thể mất cả lô hàng. Vì vậy:

• Hệ thống HVAC và lạnh phải có kịch bản dự phòng (backup system).
• Nguồn điện phải có UPS hoặc máy phát dự phòng để tránh rủi ro mất điện.
• Giám sát môi trường phải hoạt động 24/7, có cảnh báo ngay khi thông số vượt chuẩn.

4. Các tiêu chuẩn và chứng nhận bắt buộc đối với thi công phòng sạch kho bảo quản

Thi công kho bảo quản không chỉ dừng lại ở việc đáp ứng điều kiện nhiệt độ và độ ẩm. Để được phép vận hành hợp pháp, kho phải tuân thủ các bộ tiêu chuẩn quốc tế và trong nước. Đây là yếu tố quyết định để sản phẩm được lưu hành, xuất khẩu và được thị trường chấp nhận.