Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) & Báo cáo giám sát môi trường định kỳ

2. Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) là gì và khi nào phải lập?

ĐTM (Đánh giá tác động môi trường) là báo cáo phân tích, dự báo tác động tiêu cực của dự án đến môi trường tự nhiên và xã hội, từ đó đề xuất các biện pháp giảm thiểu.

Theo Luật BVMT 2020, các dự án bắt buộc phải lập ĐTM bao gồm:

• Dự án xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu đô thị mới.
• Nhà máy sản xuất có quy mô lớn (thép, xi măng, nhiệt điện, hóa chất, dệt nhuộm, chế biến thủy sản…).
• Bệnh viện, trung tâm y tế quy mô trên 50 giường.
• Các dự án khai thác khoáng sản, khai thác tài nguyên nước.

Quy trình cơ bản lập ĐTM:

• Khảo sát hiện trạng môi trường khu vực dự án.
• Dự báo các tác nhân gây ô nhiễm: nước thải, khí thải, chất thải rắn, tiếng ồn…
• Đề xuất công nghệ xử lý, giải pháp giảm thiểu.
• Tham vấn cộng đồng (nếu dự án quy mô lớn).
• Lập báo cáo, nộp cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt.

Lợi ích khi lập ĐTM bài bản:

• Nhận diện rủi ro môi trường từ sớm.
• Tích hợp biện pháp xử lý vào thiết kế dự án.
• Tiết kiệm chi phí cải tạo, tránh phạt sau này.

4. Cơ sở pháp lý về ĐTM và giám sát môi trường định kỳ

Một số văn bản quan trọng:

• Luật BVMT 2020 – có hiệu lực từ 01/01/2022.
• Nghị định 08/2022/NĐ-CP – hướng dẫn chi tiết thi hành Luật BVMT.
• Thông tư 02/2022/TT-BTNMT – quy định kỹ thuật về giám sát môi trường.

Các QCVN liên quan:

• QCVN 14:2008/BTNMT (nước thải sinh hoạt).
• QCVN 40:2011/BTNMT (nước thải công nghiệp).
• QCVN 19:2009/BTNMT (khí thải công nghiệp).
  …

Chế tài xử phạt nếu không tuân thủ:

• Không lập ĐTM: phạt 300 triệu – 1 tỷ đồng, có thể đình chỉ dự án.
• Không lập báo cáo giám sát: phạt 100 – 500 triệu đồng.
• Nếu xả thải vượt chuẩn: vừa bị phạt hành chính, vừa buộc cải tạo hệ thống.

6. Quy trình thực hiện báo cáo giám sát môi trường định kỳ

• Lấy mẫu: tại đầu ra hệ thống xử lý, tại nguồn tiếp nhận.
• Phân tích: tại phòng thí nghiệm được công nhận VILAS.
• So sánh: đối chiếu với QCVN áp dụng.
• Báo cáo: lập văn bản, nộp cơ quan quản lý môi trường.
• Theo dõi cải thiện: nếu thông số vượt chuẩn, doanh nghiệp phải điều chỉnh hệ thống.

7. Rủi ro khi doanh nghiệp không thực hiện ĐTM và giám sát môi trường

• Rủi ro pháp lý: bị phạt tiền, đình chỉ hoạt động, không được mở rộng sản xuất.
• Rủi ro kinh tế: chi phí xử phạt thường lớn hơn nhiều so với chi phí làm hồ sơ.
• Rủi ro hình ảnh: doanh nghiệp bị công khai vi phạm môi trường sẽ ảnh hưởng uy tín, khó tiếp cận thị trường quốc tế.